Adhezja – przyczepność materiału do podłoża
Adhezja (łac. adhaesio – przyleganie) to zjawisko fizykochemiczne polegające na powstawaniu sił wiążących pomiędzy powierzchniami dwóch różnych ciał – np. kleju, uszczelniacza, farby lub zaprawy a podłożem. W praktyce budowlanej i przemysłowej adhezja oznacza zdolność materiału do trwałego przylegania do innej powierzchni.
Znaczenie w budownictwie
Adhezja jest kluczowym parametrem dla:
-
klejów montażowych i konstrukcyjnych,
-
uszczelniaczy i mas szpachlowych,
-
farb i powłok malarskich,
-
zapraw tynkarskich, klejów do płytek, gruntów.
Dobra adhezja gwarantuje trwałość połączenia i odporność na czynniki mechaniczne, termiczne i wilgoć.
Brak adhezji
Brak adhezji objawia się odrywaniem materiału od podłoża podczas prób wytrzymałościowych lub eksploatacji – bez jego wewnętrznego rozerwania. Przykład: uszczelniacz, który odchodzi od betonu, pozostając nienaruszony – świadczy to o niewystarczającej przyczepności do podłoża, a nie o słabości samego materiału.
Mechanizm adhezji
Adhezja może mieć charakter:
-
fizyczny – wynik oddziaływań międzycząsteczkowych (np. siły van der Waalsa),
-
chemiczny – wynik tworzenia wiązań chemicznych między cząsteczkami kleju a powierzchnią,
-
mechaniczny – wynik wnikania materiału w pory i nierówności podłoża (tzw. zakotwienie mechaniczne).
Czynniki wpływające na adhezję
-
Rodzaj podłoża – gładkość, porowatość, skład chemiczny, chłonność.
-
Stan powierzchni – czystość, suchość, brak pyłu, tłuszczu i innych zanieczyszczeń.
-
Rodzaj materiału adhezyjnego – np. poliuretan, silikon, akryl.
-
Temperatura i wilgotność w czasie aplikacji.
-
Obecność warstwy gruntującej (primera) – zwiększa adhezję, szczególnie w przypadku trudnych powierzchni (np. PVC, szkło, metale).
Zastosowanie
Adhezja jest oceniana m.in. przy:
-
testach przyczepności powłok według norm (np. PN-EN ISO 4624),
-
badaniach laboratoryjnych wytrzymałości złączy klejowych,
-
doborze systemów hydroizolacyjnych, tynków i farb elewacyjnych.
